In Votulast 2022 No. 5, Oktober

De Tuinwijk bestond vorig jaar 100 jaar. Het deed buurtbewoonster Doete Regts (58) zich afvragen wat zich hier tijdens de oorlog heeft afgespeeld. Woonden er Joodse mensen, waren er onderduikers, bestond er verzet? Ze stuitte hierbij al snel op de website van het Joods Monument, waarop je per straat in Nederland de laatste woonplek van Joodse mensen ziet die zijn omgekomen in concentratiekampen. In De Tuinwijk bleken zowel Joodse mensen alsook een verzetsstrijder te hebben gewoond. Voor Doete reden om gedenkinitiatief ‘Struikelstenen’ op te gaan pakken in de wijk.

Hiermee kwam ze zelf in aanraking toen ze een keer vanaf station Steenwijk naar familie liep en ze voor een huis gouden steentjes zag oplichten door de zon. Ze bleef staan, las op elke steen een naam en sterfdatum met daaronder een concentratiekamp vermeld en besefte: hier woonden Joodse mensen die zijn weggevoerd. Doete: “Een Duitse kunstenaar (Gunter Demnig, red.) bleek deze steentjes (in Duits ‘Stolpersteine’) op aanvraag met de hand te maken voor slachtoffers van het naziregime, ik vind dat een mooie gedachte.”

Toch nog een plekje
Ze besloot, na toestemming van de huidige bewoners en de gemeente, een aanvraag te doen voor Aaltje en dochter Leentje, die samen op de Burmanstraat woonden. Toen ze op de site ontdekte dat zoon Mosis iets verderop in de Nieuwe Koekoekstraat woonde, samen met de drie gezusters Kuijt, werd de aanvraag met vier steentjes uitgebreid. Het alsmaar kunnen doorklikken naar andere familieleden, vaak voorzien van persoonlijke informatie, was een pijnlijk besef en maakt wat Doete betreft deze struikelsteentjes zo belangrijk: “Dat deze mensen toch nog een plekje krijgen.” De laatste aanvraag deed ze samen met buurtbewoner Charles, kleinzoon van verzetsstrijder Cornelis Chamboné, die voordat hij werd gearresteerd in de Bucheliusstraat woonde.

Foto: Jan van Hassel

Verhalen blijven opduiken
De zeven steentjes, bekostigd door Portaal en het Initiatievenfonds, liggen inmiddels klaar om in het najaar gezamenlijk geplaatst te worden. Doete, wiens vader het concentratiekamp overleefde en die binnen zijn gezin op momenten sprak over de oorlog, benadrukt: “Het is bijzonder dat zoveel jaar na de oorlog nog steeds verhalen opduiken die verteld moeten worden. Dat realiseer ik me nu ook met de oorlog in Oekraïne, hoeveel generaties dat nog zal doorwerken.”
Daags na het interview stuit Doete onverwacht op nog een dochter van Aaltje, die de oorlog had overleefd en wiens zoon onlangs aanvullende informatie op de website had geplaatst. Hij heeft laten weten graag bij de plaatsing aanwezig te willen zijn.

www.joodsmonument.nl
www.stichting-stolpersteine.nl/stolpersteine-aanvragen ML