Cornelis Antonius Chamboné

Het is een kleine advertentie in de krant op 10 juni 1948. Er wordt een complete kampeertent aangeboden, dus de aanbieders gaan waarschijnlijk die zomer niet kamperen. En er worden nieuwe en vrijwel nieuwe schoenen, maat 43, aangeboden. Schoenen die door de eigenaar niet meer afgedragen konden worden.


Het verhaal achter de schoenen.

Op dit adres wordt dat jaar Charles geboren en daarom wordt er ruimte in huis gemaakt. En misschien is er wat extra geld nodig. Zijn ouders wonen in bij zijn oma. De schoenen die verkocht worden zijn van opa Cornelis Antonius. Na de oorlog komt hij niet terug uit Duitsland. Op 10 juni 1948 worden de schoenen en de tent te koop aangeboden.

Pas in 1950 is officieel bekend dat hij overleden is in Bergen Belsen. Zijn vrouw en kinderen leefden jaren in onzekerheid. Hoe langer het duurt, hoe minder hoop dat hij nog terug zal keren.

Op 20 juni 1945 heeft zijn vrouw deze oproep geplaatst in ‘De Waarheid’ in de hoop iets te vernemen. Daar moest ze nog 5 jaar op wachten! Onwetend dat haar man slechts 3 weken daarvoor was overleden.


Het gezin van Cornelus Antonius Chamboné (links voor) rond 1935; Maria Sophia Gerarda (1919) en Johanna Maria (1917) uit zijn eerste huwelijk, Kees (Cornelis) Petrus (1923), Antoon Willem (1920 – vader van Charles), zijn tweede vrouw Antonetta Jacoba Chamboné Lamers (1883)


Het verhaal van Cornelius
Cornelis wordt geboren op 28 oktober 1889 in ’s-Hertogenbosch als tweede van de drie kinderen van Antonius Chamboné en Maria van der Sluijs. Hij trouwt in 1915 te Nijmegen met Maria van Pelt met wie hij drie kinderen krijgt. Maria overlijdt echter in 1919 op 35-jarige leeftijd in het kraambed, bij de geboorte van hun jongste dochter. Voor het eind van het jaar hetrouwt Cornelis met Antonetta Lamers met wie hij nog twee zonen krijgt.
Cornelis Antonius Chamboné woonde met zijn gezin op de Bucheliusstraat 4.

In 1927 staat het volgend bericht in de krant, waarin al duidelijk wordt wat voor een vrijdenker Chamboné was, die durfte te gaan staan voor zijn idealen. Het Esperanto is een taal speciaal ontworpen om mensen uit verschillende culturen met elkaar te laten communiceren. Met Esperanto zijn er in principe geen bevoorrechte moedertaalsprekers en wordt de gelijkheid die men koppelt aan het concept ‘wereldburgerschap’ bewaard en geïllustreerd. Met het voorstel om Esperanto te benutten ter promotie van het Katholieke geloof, kon hij het niet eens zijn en verliet demonstratief de zaal.

Provinciale Noordbrabantsche en ’s Hertogenbossche Courant 10-10-1927


Op 12 november 1938 wordt onderstaande ingezonden brief van Cornelis Antonius Chamboné geplaatst in het Utrechts Nieuwsblad, met de titel ‘Mogen wij langer zwijgen’. Ook hierin was hij zijn tijd vooruit.

Tijdens de oorlog zat hij in het verzet.  Na het uitbreken van de oorlog is Cornelis in Utrecht werkzaam als kantoorbediende en actief voor de ondergrondse. Over zijn precieze verzetswerk is niet bekend, maar vermoedelijk heeft zijn werk bij de gemeente hem in de gelegenheid gesteld om distributiebescheiden of vervalste persoonsbewijzen voor joden en onderduikers te regelen. Op enig moment valt hij door de mand en wordt afgevoerd naar de kampen.
Hij handelde vanuit zijn CPN – Communistische Partij Nederland, Esperanto en vrijmetselarij gedachten. Hierdoor werd hij in ’41 door de bezetter als politiek gevaarlijk gearresteerd en wat hem uiteindelijk het leven kostte. 
In juni 1941 werd hij gearresteerd in het kader van Aktion CPN en gevangen gezet in Kamp Schoorl. Hij wordt diverse keren verplaatst naar andere kampen in Nederland.
In september 1944 kwam hij aan in KZ Sachsenhausen.
Op 31 mei 1945 overlijdt hij in Bergen-Belsen.

brief overlijden
6 januari 1950 – brief van Roode kruis


Struikelsteen


Voor alle slachtoffers van het nazi regime kunnen struikelsteentjes aangevraagd worden, dus ook voor Cornelis Antonius Chamboné als verzetsstrijder. De aanvraag voor dit steentje hebben Charles Chamboné en Doete samen gedaan.

Onze wijkgenoot Charles, geboren op Bucheliusstraat 4, is de kleinzoon van Cornelis.
Op 8 december 2022 is zijn struikelsteen (Stolpersteine) geplaatst voor de woning van Bucheliusstraat 4. Onze burgemeester Sharon Dijksma was hierbij aanwezig.

Bergen-Belsen wordt op 15 april 1945 door de Britten bevrijd, maar in de daaropvolgende maanden overlijden nog 14.000 gevangenen aan de gevolgen van vlektyfus, ondervoeding en uitdroging. Onder hen bevindt zich Cornelis, voor wie 31 mei 1945 is opgegeven als overlijdensdatum. Cornelis is daarmee 55 jaar geworden.