Dankzij de Tuinwijk bewoners mevrouw Chamboné-Mooij en haar zoon Charles hebben diverse ‘verweesde’ beelden – beelden die hun oorspronkelijke plek in de stad hadden verloren – een nieuwe plek gekregen in de groenstrook op de Willem Arntszkade in Tuinwijk. Het eerste beeld dat zo een plaats kreeg was De Rattenvanger van Hamelen van Paulus Reinhard uit 1964. Dit beeld van de rattenvanger, net zoals in het verhaal door de gebroeders Grimm, speelt op zijn fluit en achter hem aan komen de ratten, aangetrokken door zijn magisch fluitspel. Wat weinig mensen realiseren is dat het beeld wel niet gemaakt is voor deze wijk, maar hier wel helemaal thuishoort. In de gemeentefolder over dit beeld staat dat “het beeld eigenlijk de verkeerde kant op is geplaatst: de ratten worden nu de stad ingelokt in plaats van eruit…”

Historisch gezien had het beeld niet alleen omgedraaid moeten worden, maar misschoen ook aan het begin van de kade geplaatst moeten worden. Niet aan het eind. Zo’n 50 jaar geleden bevonden zich namelijk ratten in grote getalen aan het begin van de kade. Want wat schrijft Dirk de Moor, alias Dirk Stichtenaer, bij een foto in zijn Stadskroniek van 13 februari 1973: “Doordringend stinkt het achteraan de Gruttersdijk. Voor het sluisje bij het Zwarte Water heeft zich een schrikbarende smeerboel opgehoopt. Geen wonder dat het daar in de buurt een oord van ratten is geworden´. Verder staat er dat er “jongens waren, op de Zaagmolenkade bijvoorbeeld, die zich vanuit hun huis konden bekwamen in het schieten met een windbuks op die ratten”.

Op 3 april 1964 werd begonnen met de demping van de stinkende gracht “die in de zomer zorgdroeg voor minder lieflijke geuren en in de winter voor onbetrouwbaar ijs.”

Nu dacht ik altijd dat het Zwarte Water zijn naam ontleende aan deze stinkende zwarte drek, maar dat blijkt niet waar. De belangrijkste functie van het Zwarte Water was de ontginning van de veengrond die rijk was aan turf. Het was dus de donkere kleur van de veengrond die ook het water zwart kleurde. Zo kwam het water aan zijn naam.

Het Zwarte Water stroomde vanuit Tuindorp, door het Majoor Bosshardtplantsoen, tussen de Willem Arntszkade en Zaagmolenkade door en via de Nieuwe Keizersgracht naar de Lauwerechtbrug, waarna het water uitmondde in de Vecht.

Uit deze teksten blijkt dat het stuk rondom sportschool Olympia aan het begin van de kade het meest vergeven was van ratten. Als dáár de rattenvanger langs was geweest dan zou er nu misschien nog water zijn….!

Door: Nicole Zonderhuis

Foto: B.C. Albers  GjvZ 
www.votulastkrant.nl/